از کاهش درآمدها و تحمیل هزینه های کرونایی به شهرداری تا تحقق قول جلوگیری از شهرفروشی در تهران

رئیس کمیته بودجه و نظارت مالی شورای شهر تهران و عبدالحمید امامی معاون مالی و اقتصادی شهرداری تهران معتقدند در دوره پنجم مدیریت شهری علاوه بر بدهی های انباشته از دوره های گذشته شیوع کرونا ویروس نیز موجب کاهش درآمدها و تحمیل هزینه های جدید به مدیریت شهری شده است با این حال شورا برای بهره گیری از روش های نوین و جدید درآمدزایی پایدار گام های موثری برداشته و از سوی دیگر مدیریت شهری دوره پنجم به قول خود برای جلوگیری از شهرفروشی در تهران وفا کرده است.

به گزارش مجله خبری نگار،موضوع تامین منابع پایدار درآمدی برای شهرداری های کشور به ویژه کلانشهرها از اهمیت بسیاری برخوردار است و در همین راستا شهرداری تهران نیز که گرفتار بدهی های انباشته شده است و در یک سال و نیم اخیر با شیوع کرونا ویروس هزینه هایش افزایش یافته و منابع درآمدی قبلی را نیز تا حدود زیادی از دست داده است، تلاش کرده از روش های نوین و تازه ای برای ایجاد درآمدهای پایدار بهره بگیرد تلاشی که در میزگردی با حضور مجید فراهانی رئیس کمیته بودجه و نظارت مالی شورای شهر تهران و عبدالحمید امامی معاون مالی و اقتصادی شهرداری تهران که در شورای شهر تهران برگزار شد مورد بررسی و واکاوی قرار گرفته تا جنبه های مختلف راه کارهای جدید درآمدزایی مدیریت شهری برای مخاطبان روشن شود. در ادامه مشروح این میزگرد آمده است:

*وضعیت درآمد شهرداری تهران خوب نیست؛ چرا درآمدها تا این حد کاهش پیدا کرده است؟

مجید فراهانی، رئیس کمیته بودجه و نظارت مالی شورای شهر تهران در پاسخ به این سوال می گوید: از نظر ما قانون شهرداری‌ها یک قانون مترقی است و ما بیش از یکصد سال است که قانون شهرداری‌ داریم و بیش از ۶۰ سال است که از قانون شهرداری‌ها می‌گذرد، اما متأسفانه همچنان از یک قانون یکپارچه مدونی که تحقق درآمدهای شهری به عنوان دولت‌های محلی را تضمین کند ، بی‌بهره هستیم. به همین دلیل غالباً شهرداری‌ها به سمت درآمدهای ناپایدار رفتند.

وی می افزاید: تصور کنید شهرداری تهران درآمد خوبی از حوزه شهرسازی تأمین می‌کند، اما شما می‌دانید که این درآمدها، درآمدهای ناپایداری است. یعنی درآمدهایی است که اولاً تضمینی برای تداومش نیست. یعنی بالاخره عرصه و عیان شهر محدود است. شما تا ابد که نمی‌توانید عرصه شهر را بفروشید. ثانیاً این فروش در بعضی از درآمدها با توسعه پایدار شهری در تناقض است. یعنی درستش این است که شهر بتواند خودگردان خودش را با درآمدهای دیگر اداره کند. تنوع درآمدی در شهر به نحوی باشد که بتواند این کار را انجام دهد.

 شهر با عدم تحقق درآمدهای پایدار خودش روبرو است

وی ادامه می دهد: بر خلاف اقدامات خوبی که در دوره مدیریت شهری پنجم صورت گرفت شهر با عدم تحقق درآمدهای پایدار خودش روبرو است و ما برای توسعه شهر، برای حل مشکلات شهر اولاً عدم تحقق مدیریت یکپارچه شهری را داریم یعنی کثیری از مسائلی که برای اداره شهر لازم است، همچنان از حوزه اداره شهرداری و مدیریت شهری بیرون است. در همه جای دنیا کشورهای توسعه‌یافته، دولت آب و برق و تلفن و گاز را  به شهرداری‌ها تحویل می‌دهد و وظیفه توزیع این امکانات شهری در شهر بر عهده شهرداری‌هاست. در اینجا متأسفانه دولت همچنان علاقه دارد که خودش را بزرگ کند همچنان علاقه دارد که اختیارات بیشتری را در دست داشته باشد. بنابراین از تفویض اختیار به شهرداری‌ها جلوگیری شد. به همین دلیل بخش عمده‌ای از توان شهری ما تلف می‌شود و صرف هماهنگی با ارگان‌های مختلف خواهد شد.

وی تاکید می کند: اگر امروز مسأله آلودگی هوا یکی از مهمترین چالش‌های شهر تهران است، اما این حوزه بیش از ۲۰ دستگاه در شهر دارد که همگی متولی پرداخت جنبه‌هایی از مسأله آلودگی هوا هستند. شهرداری تهران و شرکت مدیریت هوای پاک شهرداری تهران یکی از این ذی‌نفعان هستند. اولین مسأله‌ مهم حرکت به سمت مدیریت یکپارچه شهری است. دولت همچنان‌که تعهد کرده بود بعد از فعال شدن قانون شوراها، هر ساله بخشی از اختیارات خودش را به مدیریت شهری واگذار می کند. به میزانی که ما به سمت یکپارچگی برویم، به همان میزان مشکلات شهری کمتر می‌شود و با یک اراده واحدی کل کار را انجام می‌دهیم.

فراهانی درباره موضوع تأمین درآمدهای شهر نیز تصریح می کند: تأمین درآمدهای شهر به نحوی که همه جای دنیا انجام می‌شود، بر اساس قانون باید نیمی از هزینه توسعه مترو را دولت بپردازد. یک‌سوم یارانه‌ای که قرار است به بلیط مترو داده شود را باید دولت بپردازد. یک‌سوم بلیط حمل و نقل عمومی مثل اتوبوس را باید دولت بپردازد. تأمین وسیله حمل و نقل عمومی وظیفه دولت است. این درحالیست که متأسفانه دولت به این مهمترین وظایف خودش به خوبی عمل نمی کند و شهرداری موظف است برای اینکه چرخ شهر، مترو و اتوبوس بچرخد، از محل درآمدهای خودش اینها را تغدیه کند. بنابراین اگر هزینه تمام‌شده بلیط مسافر در مترو ۱۵ هزار تومان است و مسافر هزار تومان آن را می‌پردازد. ۱۴ هزار تومان آن را شهرداری می‌پردازد.

وی می افزاید: بنابراین بخش عمده‌ای از کسری بودجه‌ای که امروز ما در شهرداری تهران شاهدش هستیم، مسأله این است که دولت مثل همه جای دنیا سهم خودش را نمی پردازد. در سایر نقاط دنیا و شهرهای توسعه یافته دولت اداره شهر را به شهرداری‌ها تفویض اختیار می‌کند؛اما مسئولیت خودش را از یاد نمی‌برد؛ از محل درآمدهای کلان ملی کشور ۵۰ درصد یعنی حدود نیمی از بودجه شهرها را می‌پردازد. اینجا کاملاً برعکس است. یعنی دولت عملاً مدیریت یکپارچه شهری را محقق نمی‌کند. اختیارات خودش را واگذار نمی‌کند و هیچ‌گونه مسئولیتی هم بابت تأمین اداره ملی شهرها نمی‌پذیرد یعنی کاملاً دو نکته‌ای که نسبت دولت و شمولیت شهری امروز در شهرها و کشورها به هم خورده است.

*با در نظر گرفتن این دو بحث که مدیریت یکپارچه وجود ندارد و دولت هم به وظایفش عمل نمی‌کند و لزوم اداره شهر توسط مدیریت شهری، شما تا به امروز برای کسب درآمد چه راه حل هایی را اتخاذ کرده اید؟

عبدالحمید امامی معاون مالی و اقتصادی شهرداری تهران در پاسخ به این سوال می گوید: راه‌حل‌های موجود در شهرداری سنتی است که سال‌ها به آن عمل کرده و بخش اعظمش را از عوارض شهرسازی‌مان می‌دهد. در کنارش یک‌سری درآمدهای دیگری است که در ده فصل،‌ فصل‌بندی می‌شود، اعم از درآمدهای ارزش افزوده که کمکی است به عنوان دولت محلی.  قبوضی که بابت نوسازی و پسماند و... صادر می‌شود و در مجموع این موارد از جمله کمک هایی بوده که توانسته شهرداری را سرپا نگه دارد، البته رقم‌های قابل توجهی هم بدهی داشتیم که این بدهی‌ها تبعاً آن مواردی‌اش که به بانک‌ها مربوط می‌شده به آنها سود تعلق گرفته، اما همانطور که عرض کردم با وجود همه مشکلات و موانع  شهر اداره شده است.

وی ادامه می دهد: البته پروژه‌های بزرگ تبعاً نمی‌توانسته با منابع محدود انجام شود اما پروژه‌های کوچک و پروژه‌های مؤثری که در برنامه سال قبل شهرداری به آنها تاکید شده بود در مناطق مختلف انجام شد. درآمدهای مختلفی را می‌شود به آن پرداخت که در شرایط جاری، متفاوت از شرایط گذشته است. کرونا باعث شده که عموم درآمدهای ورزشی ما که حدود ۹۰۰ محل است کاملاً از بین برود. اجاره غُرف و ترمینال‌ها کاملاً یا درصد قابل توجهی از آن از بین رفته است. سینماها و پردیس‌های سینمایی و گردشگری و گردشگاه‌ها و جاهایی مثل برج میلاد، همه اینها درآمدهایشان یا کاهش یافته یا به طور کلی قطع شده است.

وی اظهار می کند: جاهایی مثل اتوبوسرانی و مترو که سیستم فعال و کامل دارد بعضا" با یک‌سوم ظرفیت  کار کرده اند، به طور کلی که گاهی درآمدهای حاصل از یک خط واحد تأمین هزینه‌های پرسنل همان خط را هم نمی‌کند، چه برسد به اینکه هزینه اتوبوسران‌ها و پیمانکاران را پوشش دهد. بنابراین درآمدها به شدت کاهش پیدا کرده است و از آن طرف هزینه‌هایی که بابت حفظ سلامت محیط رفت‌وآمد  شهری از جمله ضدعفونی کردن صرف شده هزینه ها را خیلی بالا برده است و طبعاً هزینه‌های مایحتاج شهری و حقوق پرسنل با تورم موجود افزایش چشمگیری داشته است.   

*ایا برای این بخش، بودجه‌ای از طرف دولت برای شهرداری در نظر گرفته شد؟

معاون مالی و اقتصادی شهرداری تهران با تاکید بر اینکه تا الان چیزی به شهرداری پرداخت نشده است، می افزاید: تهران هزینه‌هایی هم بابت پایتخت بودنش پرداخت می‌کند، یعنی تهران به عنوان پایتخت خیلی شاخص و تأثیراتش منتقل می‌شود به مجامع بین‌المللی و از جمله کلان‌شهرهای دیگر یعنی هر اتفاقی اینجا می‌افتد اگر اتفاقات مثبتی باشد، می‌شود کپی شود و در شهرهای دیگر هم از آن الگوبرداری شود. در دنیا خیلی از این موردهایی که ما می‌شنویم این است که در شرایط فعلی، دولت‌ها کمک کردند، منتها متأسفانه به خاطر اینکه شاید شرایط اقتصادی کلی کشور و جهان خیلی مطلوب نیست، ما کمک خاصی دریافت نکردیم و درخواست کردیم، اما متأسفانه زمینه‌ای حاصل نشد.

وی ادامه می دهد: یک نکته در مورد اوراق مشارکت وجود دارد و آن این است که ۸۰ درصد سود و اصل پرداختی را دولت می‌پذیرد و تعهد می‌کند و شهرداری دیگر پرداخت نمی‌کند. در واقع ۵۰درصد اوراق مشارکت برای شهرداری کمک محسوب می‌شود که عمدتا"در حوزه حمل‌ونقل با اولویت مترو و اتوبوس است. با این وجود عمدتاً الان تعداد ۶۷ هزار نفر پرسنل مستقیم یا با پرسنل غیرمستقیم پیمانکاری و اینها که حساب کنیم چیزی حدود ۱۲۸ هزار حقوق می‌دهیم و از شهرداری ارتزاق می‌کنند و این هزینه‌های پرسنلی مجموعه رقم‌های بسیار بالایی است و در شرایط بد اقتصادی شهرداری تصمیم دارد و از اول هم تصمیم داشت و اعضای شورای شهر هم تاکید می کردندکه کسی را از کار بیکار نکنیم. با همه این سختی‌ها، هزینه های این افراد تأمین شده است اما درآمدها همین‌ مواردی را که اشاره کردیم بود. ما از اول تعامل خوبی با دولت، قوه‌قضائیه و ارگان‌های  مختلفی که با آنها در ارتباط بودیم، داشتیم.

امامی تاکید می کند: مثلاً در قوه‌قضائیه احکام مناسبی به نفع شهرداری صادر شده که درگذشته یک مقدار بی‌توجهی می‌شده یا خوب دفاع نمی‌شد. ولی الان خوشبختانه احکام خوبی را مخصوصاً دیوان عالی کشور در بندهای مربوط به ۴۷۷ صادر کردند و تبعاً از این جهت هزینه‌هایمان یک مقدار کم شده است، یعنی برداشت‌های قضایی‌مان محدود شد. تعامل خوبی با دارایی داشتیم در مورد دریافت ارزش‌افزوده در زمان‌های مناسب و فروش املاک و امکاناتی که شهرداری می‌توانست برای پروژه‌هایش از آن محل تأمین کند، انجام شده است؛ برای مثال پروژه‌هایی مثل رستگار مقدم که ۹ سال بود با معارضین آن نتوانسته بودیم به توافق برسیم که خوشبختانه این مشکل بر طرف شده است و می توانیم برای پروژه شهید بروجردی به معارضین آن از طریق حساب دادگستری پرداخت داشته باشیم.   

به گفته وی، همین‌طور در خیابان امام چند معارض داشتیم که محدودیت‌های زیادی برای ترافیک ساعت پرحجم ایجاد می کرد که در حال رایزنی آن هستیم. به هر حال این کارها انجام می‌شود اما  درآمدی که بشود شهری به این بزرگی را به خوبی اداره کرد، متأسفانه زمینه‌اش وجود ندارد.

* آقای امامی در مورد کرونا وتأثیرش بر روی درآمد شهرداری تهران و مخارجی که به شهرداری تحمیل کرده است گفتند؛ در صحن شورای شهر مصوبه‌ای در همین رابطه داشتیم چقدر این مصوبه برای سبک درآمد شهرداری تأثیرگذار بود؟

مجید فراهانی در پاسخ  به این سوال می گوید: بسته محرک اقتصادی که ارائه شد لایحه‌اش از طرف شهرداری به تصویب رسید، هدفش فقط کسب درآمد نبود. آنجا در آن بسته محرک اقتصادی مهمترین هدف این بود که به خصوص کسب‌وکارهایی که از کرونا لطمه دیده بودند و یا طرف قرارداد با شهرداری تهران بودند یا اینکه مشکلاتی برایشان به وجود آمده بود، تسهیلاتی در اختیارشان قرار گیرد و قراردادهایشان تمدید شود. اجاره‌هایشان به نسبت کمتر شود. لذا مصوب شد که افزایش هزینه‌ها در شهرداری در سال ۹۹ بیش از ۲۰درصد گذشته نباشد.

وی ادامه می دهد: همچنین موضوعات متنوع دیگری پیشنهاد شد، بحث روز بازارها بود. پیشنهاد شده بود که کسب‌وکارهایی که از کرونا لطمه دیده بودند در ساعت اضافی بعد از اینکه کرونا از بین رفت یا کرونا کمتر شد، بتوانند زمان بیشتری را به خدمت‌رسانی به مردم ادامه بدهند و همچنین یکی از بندها این بود که شهرداری به سمت خصوصی کردن بعضی از فعالیت‌ها حرکت کند.

این عضو شورای شهر تهران می افزاید: شهر تهران امروز گران اداره می‌شود. روش‌های مختلفی برای بحث افزایش بهره‌وری و کاهش هزینه‌های شهری پیش‌بینی شده بود و همچنین تأکید شده بود که ما بودجه‌ای جداگانه برای بخش سرمایه‌گذاری داشته باشیم و بتوانیم سرمایه‌گذاری در سطح شهر تهران را تشویق کنیم.

*چرا آنقدر دیر اقدام شده و اگر که این زمینه‌ها وجود داشته چرا به قول آقای فراهانی دیر وارد این موضوع شدیم؟

امامی، معاون شهردار تهران در پاسخ به این سوال می گوید: به شورا یک اشکال وارد است و آن  تغییرات پی‌درپی شهرداران بود، بنابراین نمی‌شد یکپارچه در مورد آن قضاوت کرد. در مورد بازار سرمایه یک توضیح مقدماتی می‌خواهد و آن اینکه در هر فعالیتی یک مقاطعی تعمیم خاص متوسط با خودش را باید گفت. مثلاً در مورد شهروند، در یک مقطعی نیاز وجود داشته، اما در حال حاضر و با گستردگی فروشگاههای زنجیره ای متعدد دیگر لزومی نیست که این مجموعه توسط شهرداری اداره شود و یا در مورد شهر آفتاب مجموعه نمایشگاهی است که لازم بوده از مرکز شهر به بیرون شهر انتقال پیدا کند. الان لازم نیست شهرداری  متولی آن باشد و باید کسانی که متولیان صنعت و تجارت و بازرگانی هستند، بیشتر بر عهده بگیرند. اینها در برنامه بوده است منتها فرایند کار کُند و باید اصلاح اساسنامه ها توسط شورای شهر تهران که در نهایت به تایید فرمانداری و وزارت کشور می رسید، صورت می گرفت.

وی می افزاید: خوشبختانه در حال حاضر این روند  در جریان است و برای ورود شهروند و همشهری به بورس کارگروه‌هایی مشغول کار هستند. امیدواریم که حداقل یکی از این دو  به بازار سرمایه وارد شود. ازکارهای جدی‌ که باید برای اداره مطلوب‌تر شهر انجام داد تعیین قیمت تمام شده فعالیت‌های شهرداری است که باید مشخص شود و  به صورت شفاف به اطلاع مردم برسانیم، همچنین همکاران ما باید بدانند که برای هر کاری چه هزینه‌ای پرداخت می‌شود، لذا باید دقت کنند و در هزینه ها صرفه‌جویی  داشته باشند. اقتصادسازی فعالیت‌های شهرداری نیز از دیگر اهداف بود که نمونه آن را در پسماند با تفکیک پسماند شاهد بودیم که ارزش‌افزوده‌ای برای شهر ایجاد کرد و موجب شد که هزینه‌های جمع‌آوری زباله کاهش پیدا کند.

وی ادامه می دهد: کار خوب دیگری که صورت گرفت مصوبه شورا درباره ماده ۱۰۰ بود. کسانی که سال‌ها به خاطر اینکه مشمول تخریب بودند منتظر بودند و تبعاً این موارد با تساهل پرداخت می‌شد. یعنی شهرداری با تساهل برخورد می‌کرد و هیچ‌کدام از اینها تخریب‌نشده الان در موقعیتی قرار گرفتند که خودبه‌خود می‌توانند مجوز داشته باشند. اینها را می‌شود شهرداری به آنها مجوز بدهد و این مجوز باعث می‌شود که صاحبان املاک بتوانند آنها را بفروشند و از این وضعیتی که قول‌نامه‌ای فروش انجام می‌شود در بیاورند و حداقل بخشی از هزینه‌های شهرداری هم انجام بشود. در حال حاضر در مورد یک بسته دیگری در حال تصمیم گیری هستیم و آن  در مورد  برج‌باغ‌ها و خط‌آسمان و مواردی مربوط به این است و انصافاً‌ نمی شود که ما هم همه چیز را با هم بخواهیم.

وی تاکید می کند: ما می‌خواهیم که همین‌طور که جناب شهردار و معاونینشان در حوزه شهرسازی می‌خواهند بلندمرتبه‌سازی نباشد و شورا تأکید دارد و می‌گوید از برنامه هایی که به مردم شهر قول دادیم و آن این است که بی‌دلیل شهر را پرجمعیت و بزرگش نکنیم. در گذرهایی که استاندارد نیست، بلندمرتبه‌سازی اجازه ندهیم و خلاصه اصول شهرسازی را به طور کامل رعایت کنیم. تبعاً وقتی که شما آنها را کنار می‌گذارید. به قول یکی از این دوستان که می‌گفت شهرسازی، نفت شهرداری‌هاست. عوارض شهرسازی آنقدر مؤثر است. بنابراین وقتی شما می‌خواهید کشور را بدون نفت اداره کنید مثل همین کشور خودمان باید سالها ماحصل کنید،‌ جایگزین‌هایش را تعریف کنید. آن زمینه فراهم شود تا از آن وابستگی اصلی منفک شود. بنابراین الان هم باید به یک‌سری موارد که مردم هم می‌پسندند و استاندارد شهرسازی نیز بر آن تأکید دارد مانند خط آسمان، بپردازیم.

امامی تصریح می کند: در اکثر شهرهای دنیا که می‌بینید ساختمان‌ها ارتفاع‌شان کاملاً مساوی است، حتی نیم‌متر هم اختلاف بعضاً ندارند. بنابراین باید   توجه کنیم، جایی که اکثریتش ساخته شده،‌ بقیه املاک را نیز  متناسب با آن اجازه ساخت بدهند. یا برج‌باغ‌هایی که بالاخره حقوق مکتبسه شده دارند و  حدود ۶۰ تا ۷۰ درصد پرداختی دارند را مجوز ساخت بدهند، چرا که یک زمانی حفظ خط آسمان جدی گرفته نشده است. معاونت شهرسازی دارد آماده می‌شود که اشکالات احتمالی که در مناطق مختلف متناسب با شرایط منطقه‌ای ممکن است ایجاد کند را برطرف کند. این کار اگر بشود امیدواریم شرایط مطلوبی پیش بیاید. من دیدم یکی از نشریات اشاره کرده بود به عرایضی که بنده کرده بودم، چون که در کمیسیون تخصیص که با حضور خود شهردار و رئیس کمیسیون اقتصادی و برنامه و بودجه تشکیل می‌شود تصویب کردیم تا تلاش کنیم معادل بودجه‌ای که در ۹ ماه گذشته حاصل شده یعنی چیزی حدود ۱۴ هزار میلیارد، در این سه ماه هم تحقق پیدا کند که فکر می‌کنیم قابلیت تحقق دارد و ان‌شاء‌الله که یک هماهنگی خوبی بین معاوین و شورای شهر باشد.

*چرا تهران برای کسب درآمد از طریق گردشگری و فضاهای فرهنگی وارد عمل نشده است؟

فراهانی، عضو شورای شهر تهران در پاسخ به این سوال می گوید: مسئله مهم همین نکته‌ای است که قبلا هم عرض کردم. ما به مردم قول دادیم که شهرفروشی نکنیم. یکی از مشکل اصلی‌ که در شهر تهران داریم بارگذاری بیش از حد اندازه شهر هست، شهر واقعاً بیش از تعداد جمعیت، در حال انفجار است. ما بیش از اندازه بعضاً برخلاف طرح تفصیلی در گذشته اجازه ساخت ساختمان و بلندمرتبه‌سازی در شهر را دادیم. مسأله اصلی شهر تمرکز جمعیت بالاست. جمعیت بالا، آب می‌خواهد، آموزش می‌خواهد، برق می‌خواهد، گاز می‌خواهد، امکانات زیرساختی می‌خواهد و این جمعیت بالا بهداشت می‌خواهد. این جمعیت بالا نیازمند همه خدماتی است که شهروند توسعه‌گرا نیاز دارد و این در شهر تهران در پایتخت کشور در برخی فضاها ما را دچار مشکل می کند. سرانه فضای سبز در بسیاری از محلات کم  است و دلیل آن رویکرد غلطی بوده که در گذشته وجود داشته است.

وی می افزاید: خط قرمز ما بحث شهرسازی بوده است. یعنی وقتی نگاه می‌کردیم که بیش از ۲۰۰۰ هکتار از باغات شهر در همین دو دهه از بین رفته و دلیلش هم مجوز برج‌باغ‌ها بوده اینکه اجازه داده شده که در باغ‌های شهر تهران برج‌ ساخته شود و بسیاری از باغات و درختان به دلیل برج سازی از بین برود. اگرچه شهر از بخش خوبی از درآمدهای خودش محروم می‌شده ولی برای حفظ باغات شهر و فضای سبز شهر و برای حفظ منافع مردم این کار را انجام دادیم. برای حفظ منافع مردم تأکید روی طرح تفصیلی کردیم و اینکه فراتر از طرح تفصیلی ساخته نشود. اینها همه هزینه دارد این تصمیمات، تصمیماتی است که باعث کاهش درآمدهای شهری می‌شود لذا واقعیت این است که ما نیازمند یک تغییر پارادایم در درآمدهای شهری بودیم و هستیم و شورا به این سمت حرکت کرده که بتوان به جای درآمدهای ناپایدار، به سمت درآمدهایی که به محیط زیست‌شهری و توسعه پایدار لطمه نمی‌زند، حرکت کنیم.

وی ادامه می دهد: مسأله توجه به سرمایه‌گذاری مسأله‌ بسیار مهمی بود که در شورا به آن تأکید شد و بسیاری از پروژه‌ها و کارها و فعالیت‌ها از طریق سرمایه‌گذاری به نوعی به سمت آن حرکت کرد. همچنین به جای پروژه‌های بزرگ مقیاس به سوی تعیین تکلیف و تکمیل پروژه‌های نیمه‌تمام رفتیم. همان‌طور که اشاره شد بسیاری از پروژه‌هایی که از گذشته فقط کلید زده شده بود، اما هیچ کاری انجام نشده بود تمام شد، ولی به سمت پروژه‌های کوچک مقیاس حرکت کردیم. امسال حدود هزار پروژه کوچک مقیاس تعریف شد. طبق  گزارش ها نزدیک چهارصد پروژه به اتمام رسیده و بقیه آن در معرض اتمام است. ان‌شاء‌الله بیش از ۸۰ درصد پروژهای تعریف شده کوچک مقیاس در سطح محلات شهر تهران تا انتهای سال با گزارشی که داده شد، به اتمام خواهد رسید.

وی تاکید می کند: مسأله بعدی برای بحث درآمدها توجه به درآمدهای حوزه هوشمندسازی بود یعنی امروز دنیا، آی‌سی‌تی، دنیای کارآفرینی، دنیای استارت‌آپ‌ها و.. است که از طریق هوشمندسازی شهرها و کشورها هم به سمت تسهیل‌ کارهای مردم حرکت می‌کنند. یعنی اینکه بشود خدماتی که مردم در گذشته دریافت می‌کردند راحت‌تر، سریع‌تر با هزینه پایین‌تری دریافت کنند.

به گفته وی، مسأله پارک حاشیه‌ای به شکل پایلوت در منطقه دو شروع شد. مبحث سوخت‌سازی سیار در همین منطقه به عنوان پایلوت شروع شد. اگر سری به اپلیکیشن تهران بزنید می‌بیند که کثیری از خدمات و مواردی که مردم در گذشته به صورت سنتی باید به صورت حضوری صورت می گرفت، امروزه به صورت آنلاین ارائه می شود. اینها کارهای خیلی خوب و ارزشمندی بوده که صورت گرفته یا اگر مردم مشکلی از مشکلات شهر را ببینند به راحتی از طریق همین اپلیکیشن که بحث ۱۳۷ هست می‌توانند وارد شوند. وقتی یک مشکلی را ببینند و آن مشکل را ثبت کنند. حتی عکس آن و مشکل را آنجا آپلود کنند، برایشان امتیاز شهروندی محسوب می‌شود و در عین حال شهرداری هم موظف است که اینها را پیگیری کند، اصطلاحاً پرونده باز در آن ناحیه محسوب می‌شود و اگر موضوع از سوی  ناحیه پیگیری نشود جزو مواردی است که امتیاز ناحیه بسیار کم خواهد شد.

فرهادی تصریح می کند: اینها کارهای خوب و ارزشمندی بوده که انجام شده ولی به هر حال ما همچنان نیازمند این هستیم که بتوانیم در شهری مثل تهران که مقصد گردشگری نیست، همچنان بتوانیم با تکمیل و توسعه پروژه‌های گردشگری به این مسأله و حل این مشکل کمک کنیم. تملک خانه‌های تاریخی که صورت گرفته و همچنان ادامه دارد یا تکمیل بعضی از پروژه‌های گردشگری که در سطح شهر تهران به اتمام رسیده یا در شرف اتمام است. اینها همه برای این هدف تنوع درآمد شهر ان‌شاء‌الله می‌تواند کمک کننده باشد.

* شهرداری تهران در حوزه آی‌تی به عنوان یکی از راه های تازه برای کسب درآمد چه اقدامی انجام داده است؟

امامی، معاون شهردار تهران در پاسخ به این سوال  می گوید: هوشمندسازی یا هوشمندی شهر با موج‌های مختلف تکنولوژی که الان دیگر از موج سوم گذشته بالاخره در همه ابعاد زندگی جامعه امروزی بروز پیدا کرده است. یکی از کارهای خوبی که پیگیری می‌کنیم، کارت شهروندی است که به مرور داریم پیش می‌رویم، می‌بینیم که از کارت شهروندی هم جلوتر است ، باید بگویم کیف پول شهروندی،‌ بالاخره عنوانی است که بتواند تمام اپلیکیشن‌هایی که موجود است را به شهر رویش بپوشانند.

وی می افزاید: روی‌ آی‌تی سرمایه‌گذاری زیادی شده است. در "تهران من" و با توجه به اینکه چند قسمت از جمله سازمان فرهنگی هنری و  فاوا و جاهای دیگری کار کردند. اینها را داریم به صورت منسجم به صورت همین کارت شهروندی یا عنوان دیگری که نام گذاری شود ، ایجاد می‌کنیم که تمام مراودات شهری با همین کارت ها بتواند شکل بگیرد. تبعاً‌ در فضاهای مجازی که با سرعت در حال شکل گیری و مورد استفاده در شهر است باید ورود کنیم و از این منظر نیز درآمدزایی داشته باشیم. اگر تا دیروز عبور از خیابان موجب می‌شد که عوارضی بایت خودرو داده شود، تبعاً از سطح شهر که امواج عبور می‌کنند و آنها هم باید به آن توجه شود که درآمد حاصل از این اشکال جدید یا فن‌آوری‌های جدید که دارد شکل می‌گیرد. اینها بخشی از درآمدهای جدید می‌تواند باشد که انجام شود.

وی ادامه می دهد: از جمله کارهای جدید که شاید به حکمران‌سازی خیلی ارتباط نداشته باشد، پارکینگ‌های زیر زمینی است که در اکثر شهرهای شلوغ زیر خیابان‌ها ایجاد می شود یا محوطه‌های عمومی ایجاد می‌شود که مردم می‌توانند از آن استفاده کنند. تبعاً اینها کمک می‌کند به توسعه گردشگری. در سال‌های اخیر زمینه‌های گردشگری هم یک مقدار محدود بود با توجه به شرایطی که کشور دارد یک مقداری محدود بوده و اگر ان‌شاء‌الله این زمینه بیشتر فراهم شود و مراودات جهانی ما یک مقدار بهتر بشود  قاعدتاً آن بحث گردشگری هم می‌تواند فعال‌تر شود. تبعاً شورا آنجا باید روی قیمت عرضه این فرآورده‌های گردشگری به یک نحوی مانند موزه‌ها و  گردشگاه‌ها توجه داشته باشد. خلاصه آنها هم می‌توانند ممری برای درآمد شهرداری باشند که بتواند از آن طریق هم خدمت بدهد به عامه مردم.

*لایحه درآمد پایدار در سال گذشته در مجلس رای نیاورد و دست‌خوش یک‌سری تغییرات شد شورای شهر چه اقداماتی در رابطه با لایحه درآمد پایدار انجام داده است؟

فراهانی در پاسخ این سوال می گوید: هم لایحه‌ درآمدهای پایدار و هم لایحه ارزش‌افزوده، دو لایحه دوقلویی بودند که شورای پنجم و همچنین مدیریت شهری شهرداری در دستور کار مجلس قرار گرفت، بدین ترتیب می توانیم دو مشکل جدی شهر را به لحاظ قانونی حل کنیم. مسئله اول بحث یکپارچگی فعالیت‌ها در شهر بود و مسئله دوم بحث حل مشکل درآمدی و شفاف شدن وضعیت درآمدی شهر و تضمین حل این مشکلات بود که برای هر دو لایحه زحمات زیادی کشیده شد. متأسفانه این دو لایحه در مجلس گذشته در دقیقه ۹۰ توسط شورای نگهبان با دلایل خاصلی که خیلی اشکالات جزئی شورای نگهبان به آن وارد کرد، رد شد و بربازگش داده شد و فرصت حل آن مشکلات توسط مجلس گذشته اتفاق نیفتاد و کار به مجلس جدید محول شد.

وی ادامه می دهد: مجلس هنوز به بحث لایحه درآمدهای پایدار ورود نکرده اما لایحه دوم که لایحه ارزش‌افزوده است را پرداخته، آنجا تغییرات خوبی داده شد، منتهی یک مشکلی جدی به وجود آمد. تغییری اتفاق افتاد که در واقعیت موجب واکنش مجموعه شوراها شد و تأثیر خیلی مهلکی بر وضعیت درآمدهای شهری به اعتقاد ما خواهد گذاشت آن هم مسئله ممنوعیت تعیین عوارض توسط شوراها بود که عملاً را دست‌شان را بست از اینکه بتواند متناسب با وضعیت شهر متناسب با شرایطی که شهر دارد و تسهیلاتی که می‌توانند برای شهر ایجاد کنند و به خلق درآمد و اصطلاحاً درآمدزایی منجر شود. در این راستا در لایحه ارزش‌افزوده که امکان تعیین عوارض از شوراها گرفته شد. با بعضی از نمایندگان مجلس که صحبت ‌کردم، آنهایی که سابقه عضویت در شورا هم داشتند، متأسفانه اکثراً‌ گفتند که ما به این مسئله توجه نداشتیم همین‌طوری خوانده شد و ما توجه لازم را نداشتیم اگر بازگردد این نکته را حتماً اصلاح می‌کنیم.

وی تاکید می کند: خوشبختانه چندی پیش کارگروه انطباق قوانین با سیاست‌های کلان کلی نظام که در مجمع تشخیص مصلحت نظام مستقر است، از این لایحه ایراد گرفته و دوباره این لایحه به مجلس برگردانده است. امیدوارم مجلس شورای اسلامی به این امر توجه ویژه نشان دهد.

* تغییری که قرار است در لایحه مالیات بر ارزش‌افزوده اتفاق بیفتد چه تأثیری بر روی درآمد شهرداری تهران دارد؟

امامی، معاون شهردار تهران در پاسخ این سوال می گوید: یکی از بحث‌هایی که باز مؤثر بوده علاوه بر آن نکاتی که آقای دکتر اشاره کردند بحث تقسیم  درصد افزایش افزوده است که در قانون فعلی سه درصد به شهرداری‌ها تعلق می‌گیرد. اما در این قانون پیشنهاد شده بود که ۴ درصد باشد. تبعاً‌ دولت خلی نباید مخالفت کند برای اینکه به هر حال کمکی که باید به شهرداری‌ها کند از همین محل می‌تواند شکل بگیرد. ان‌شاء‌الله اگر آن تصویب شود روی آن می‌توان حساب کرد. الان در شرایط فعلی شهر نسبتاً تمیز است کسانی که مراوده دارند می‌گویند در این سالها سیلاب‌ها برف‌ها اینها هیچ‌کدام مشکلی ایجاد نکرده و شهر منظم بوده است. درباره آلودگی هوا با لطف خدا طبیعت همراهی کرده و  فشاری در دوسال گذشته از این زاویه روی شهر نبوده است  و با بودن یک مقدار امکانات مالی بیشتر می‌شود شهر را مطلوب اداره کرد که ان‌شاء‌الله با تصویب این قانون که زمینه‌اش است و با تصویب یکی‌دو مصوبه‌ای که در داخل شورای تهران ان‌شاء‌الله انجام شود می‌توانیم امیدوار باشیم که آن درآمدهای معقولی که مورد نیاز است برای اداره شهر ان‌شاء‌الله حاصل شود.

*شورای شهر برای بودجه ۱۴۰۰ چه سیاستی را در پیش گرفت؟

فراهانی در تشریح بودجه سال جاری شهرداری تهران گفت: من فقط اگر بخواهم کوتاه عرض کنم ساختار بودجه با پیگیری‌هایی که شورا انجام دادید تغییر پیدا کرده است. برای اولین‌بار شفافیت بودجه به حداکثر خود رسیده بود که با پیگیری های انجام شده در گذشته بندهای بسیار درآمدی و هزینه‌ای در  تبصره بودجه آمده است. ما هر جایی که چنین مسأله‌ای بوده با حذف آن تبصره و آوردن درآمدها و هزینه‌ها به بودجه کمک کردیم به شفافیت تمام‌عیار شهری برسیم.

وی می افزاید: مسئله دوم کاهش جدی هزینه‌های اداره شهر بود که با بررسی و بازنگری هزینه‌های شهری بر اساس بودجه عملکردی تا یک حد زیادی محقق شده است. بودجه سرمایه‌گذاری سند جداگانه ای است که توجه کاملی به اتمام پروژه‌های نیمه‌تمام شهری داشته و همچنین همه پروژه‌های نیمه‌تمام شهری را احصا کردیم. بدین ترتیب شهر از حالت کارگاه ساختمانی خارج شد. در گذشته هر جایی که می‌دیدید کاری نیمه‌تمام رها شده است، شورای پنجم به این مسئله ورود کرده است. به عنوان مثال میدان هفت تیر که یکی از مسیرهای پرتردد تهران است به کارگاه ساختمانی تبدیل شده بود در صورتی که با جمع شدن کارگاه ساختمانی به آرامش رسیده است. عین همین در بریانک بود. زیر گذر استاد معین را شما نگاه کنید و همچنین کثیری از جاهای شهر تهران زیرگذر آرش اسفندیار را ببینید. پروژه‌های نیمه‌تمام هر جایی بود سیاست شورای پنجم این بود که باید سریع‌تر جمع شود و سریع‌تر به اتمام و تکمیل برسد. در کنارش همچنان توجه به مسأله پروژه‌های کوچک مقیاس مشابه در دستور کار خواهد بود.

وی ادامه می دهد: ما در حوزه مالی سامانه‌های خوبی را در این دوره فعال کردیم یعنی آماده شدن برای استفاده از جمله سامانه‌های پیمانکاران و بدهکاران که شکل گرفت و به طور کامل تمام صورت‌وضعیت‌ها از ابتدا ثبت شود تا کسانی که طلبکارند یا بدهکارند در سامانه دیده شد. سامانه خودرویی هست که کلیه خودروهایی که سطح وسیعی از خودروهایی که در سطح شهر هستند متعلق به شهردار هستند در سطح شهر کار می‌کنند. آنها تحت سامانه هوشمند کار می کنند همین‌طور سامانه مناقصات است و به هر حال سیستماتیک عمل کردن کمک می‌کند به اینکه فرایند تصمیم‌گیری اشخاص و دست بردن افراد در آن کمتر بشود هم به سلامت کار بینجامد، هم کیفیت کار را به صورت مطلوب‌تر کند و هم در حوزه هوشمندی مؤثرتر باشد.

منبع: ایسنا